Χρειάζεται θέληση, χρειάζεται η τόλμη και κυρίως να έχουμε κάτι να πούμε και κάπως να αντιδρούμε σε αυτά που συμβαίνουν γύρω μας.

λέει στην Ελένη Μολφέτα ο Νίκος Χατζηπαπάς.

Την Πέμπτη 8 Οκτωβρίου, είχα τη χαρά να βρεθώ στο Θέατρο Προσκήνιο για να παρακολουθήσω την τελετή έναρξης του Φεστιβάλ Βαλίτσας το οποίο πραγματοποιείται για πρώτη φορά από τον σκηνοθέτη Νίκο Χατζηπαπά, με τον οποίο και συζητήσαμε για αυτό το εγχείρημα και όχι μόνο. Στη συνέντευξη που ακολουθεί ο κύριος Χατζηπαπάς μιλάει τόσο για το Φεστιβάλ, που θα έχει διάρκεια είκοσι ημέρες και θα φιλοξενήσει παραστάσεις θεάτρου, κουκλοθεάτρου, χοροθεάτρου καθώς επίσης σεμινάρια και workshops, όσο και για τους νέους καλλιτέχνες του θεατρικού χώρου.

Τι είναι το Φεστιβάλ Βαλίτσας;

Ν.Χ.: Είναι ένα Φεστιβάλ που έχει σαν στόχο να δημιουργήσει ένα πλαίσιο. Να δώσει ένα βήμα, κυρίως σε νέους θιάσους και νέους καλλιτέχνες που εστιάζουν στο περιεχόμενο μιας δουλειάς με πολύ λιτά μέσα, πολύ αφαιρετικά. Εστιάζοντας κυρίως στον ηθοποιό. Να παρουσιάσουν ένα θέαμα, μια παράσταση που χωράει σε μια βαλίτσα, αυτή είναι η μία παράμετρος. Η άλλη παράμετρος είναι ότι είναι ένα φεστιβάλ που θέλει να ταξιδέψει τους ανθρώπους του θεάτρου και όχι μόνο, διότι είναι ανοιχτό σε όλες τις μορφές των παραστατικών τεχνών. Για το θέατρο, το κουκλοθέατρο, για το τσίρκο, την ακροβατική, τη μιμική. Είναι ένα ανοιχτό φεστιβάλ, τουλάχιστον αυτή είναι η πρόθεση και αυτός είναι ο στόχος. Όπου στο μέλλον θα προσπαθήσουμε ακόμη περισσότερο να πάρει αυτή την πολύπλευρη μορφή. Έχει την έννοια του ταξιδιού, τόσο για τους καλλιτέχνες, για τους θεατές και γιατί όχι ακόμα και για το ίδιο το Φεστιβάλ που μπορεί να ταξιδέψει, να πάει και αλλού. Να έχει ως αφετηρία το θέατρο Προσκήνιο και να μπορεί να ταξιδέψει και σε μια άλλη πόλη.

Πως ξεκίνησε η ιδέα γι' αυτό το Φεστιβάλ;

Ν.Χ.: Η ιδέα είναι παλιά, ήταν κάτι που ήθελα πολλά χρόνια να το προσπαθήσω και να το κάνω στην Αθήνα. Ξεκινήσαμε όμως, από το 2009 να οργανώνουμε το Διεθνές Φεστιβάλ Θεάτρου Δρόμου, που είναι κάτι διαφορετικό, εκεί κυριαρχεί ο καλλιτέχνης στο δημόσιο χώρο. Δεν υπάρχουν χώροι κλειστοί όλα γίνονται μέσα στην πόλη, μέσα στο ιστορικό κέντρο της Αθήνας. Αυτό το φεστιβάλ γίνεται τα τελευταία εφτά χρόνια, κάθε Σεπτέμβρη. Έτσι, προηγήθηκε και πήγαν λίγο πιο πίσω τα σχέδια για το Φεστιβάλ Βαλίτσας. Βασική προϋπόθεση ήταν και η ύπαρξη του θεατρικού χώρου, από τη στιγμή που ανέλαβα το θέατρο Προσκήνιο ήταν μια ευκαιρία για να υλοποιηθεί και αυτός ο στόχος.

Μέσα σε αυτές «τις περίεργες εποχές» που διανύουμε, πόσο εύκολο ή πόσο δύσκολο είναι για ένα νέο καλλιτέχνη να δείξει τη δουλειά του σήμερα;

Ν.Χ.: Πράγματι, είναι μια δύσκολη περίοδος. Ειδικά για τους νέους καλλιτέχνες. Το φεστιβάλ έχει ένα τέτοιο στόχο να δώσει ένα ερέθισμα, ένα κίνητρο στους νέους καλλιτέχνες να δοκιμάσουν. Να «ριψοκινδυνέψουν» κάπως από τη μία, από την άλλη θεωρώ πως οι «περίοδοι κρίσης» μπορεί να είναι μια αφορμή και να δίνουν ένα κίνητρο και ένα εφαλτήριο. Αντιδρώντας σε αυτή την κατάσταση, οι καλλιτέχνες προσπαθούν να επιβιώσουν. Έτσι ίσως, γίνονται πιο εφευρετικοί και πιο δημιουργικοί. Έχουμε παραδείγματα όπου στην κρίση ο πολιτισμός και η τέχνη ανθίζει σαν ένα αντίδοτο. Έχουμε και το παράδειγμα της Αργεντινής που όταν βίωσε μια αντίστοιχη κατάσταση κρίσης, παρουσιάστηκε το φαινόμενο να έχει μια τρομερή ανάπτυξη το θέατρο και όχι μόνο στους θεατρικούς χώρους. Τότε όλοι οι χώροι, αυλές, μπαρ, καφενεία, δρόμοι, πεζόδρομοι, πλατείες είχαν πάρει μια θεατρική ζωή.

Ποια είναι η ελπίδα σας για το Φεστιβάλ;

Ν.Χ.: Ευελπιστούμε ότι είναι ένα ξεκίνημα το πρώτο αυτό φεστιβάλ. Η αλήθεια είναι ότι με δισταγμό προχωρήσαμε σε αυτό το βήμα, γιατί δεν ξέρουμε και που θα μας οδηγήσει. Ωστόσο, πιστεύω ότι είναι και αυτό μια αντίδραση στην κρίση. Ίσως είναι μια κίνηση απελπισίας για να βρούμε μια δημιουργική διέξοδο σε αυτό που βιώνουμε. Εγώ μαζί με τους συνεργάτες μου και τους καλλιτέχνες που θέλουν και αυτοί να δοκιμάσουν, να ριψοκινδυνέψουν, ίσως να βρούμε ένα νόημα σε αυτή την περίεργη εποχή.

Ποια θεωρείτε ότι είναι τα βασικά στοιχεία για μια εκκίνηση;

Ν.Χ.: Χρειάζεται θέληση, χρειάζεται η τόλμη και κυρίως να έχουμε κάτι να πούμε και κάπως να αντιδρούμε σε αυτά που συμβαίνουν γύρω μας. Πιστεύω ότι χρειάζεται να τολμήσουμε! Ειδικά οι νέοι θίασοι και οι νέοι άνθρωποι του θεάτρου, θα πρέπει να τολμούν και όχι να ακολουθούν έναν κάπως ασφαλή δρόμο, λόγω της ανασφάλειας και του άγχους, της αγωνίας ότι πρέπει να αρέσουν και το κοινό να τους υποστηρίξει διότι δεν έχουν άλλη δυνατότητα υποστήριξης. Πιστεύω ότι αυτό, είναι ένα στοιχείο που εύκολα μπορεί να μας οδηγήσει στην προχειρότητα και στην ασφάλεια μιας ελαφριάς προσέγγισης στα πράγματα και αυτό δεν είναι το ζητούμενο.

Κάτι που θα θέλατε εσείς, να πείτε στους νέους καλλιτέχνες;

Ν.Χ.: Εγώ αυτό που θα πω και λέω πάντα είναι ότι θα πρέπει να τολμήσουν. Να τολμούν και να δοκιμάζουν διαφορετικά πράγματα. Για πάρα πολλά χρόνια, ασχολήθηκα και με το «κανονικό» θέατρο και είχα και την ευκαιρία και την δυνατότητα να συνεργαστώ και με οργανισμούς του -του καθιερωμένου θεατρικού χώρου-... Τόλμησα να τα αφήσω σχεδόν για μια δεκαετία και να ασχοληθώ αποκλειστικά με το θέατρο του δρόμου. Θεωρώντας ότι είναι μια πιο ουσιαστική προσέγγιση στο θέατρο. Γιατί δεν είχαμε και τις αναφορές, δεδομένου ότι στο συγκεκριμένο θεατρικό είδος έπρεπε να γίνει μια έρευνα πάνω σ' αυτό. Έπρεπε να αναζητήσουμε μορφές, φόρμες και τρόπους πως μπορεί να μεταφέρει κανείς τη θεατρική δράση στο δημόσιο χώρο. Αυτό ήταν ένα τεράστιο κέρδος πιστεύω και προσωπικά αλλά και για τους συνεργάτες μου και για τους ηθοποιούς που δοκίμασαν αυτό το είδος του θεάτρου. Διότι θέλει μια άλλη δυναμική, θέλει μια διαφορετική τεχνική και μια τόλμη άλλη. Για να εκτεθείς στο δημόσιο χώρο, χωρίς να έχεις την ασφάλεια του κλειστού χώρου και την αναγνώριση που έχει ο καθιερωμένος θεατρικός χώρος.

Τι είναι για εσάς το Θέατρο Προσκήνιο;

Ν.Χ.: Το θέατρο Προσκήνιο είναι ένας αγαπημένος χώρος που προσπαθώ να τον κατακτήσω. Είμαι ένα χρόνο στο θέατρο αυτό και προσπαθώ ουσιαστικά να νιώσω ότι είναι και δικός μου χώρος. Θέλει μεγάλη προσπάθεια για να νιώσεις ότι τον έχεις και μπορείς απρόσκοπτα να δουλέψεις και να δημιουργήσεις μέσα σε αυτό το χώρο. Είναι κάπως νωρίς, είναι βέβαια ένας χώρος που μου αρέσει πάρα πολύ, αν και δεν ήταν στους αρχικούς σχεδιασμούς μου. Διότι είχα συνηθίσει να λειτουργώ σε διαφορετικούς χώρους και ίσως και λίγο πιο εναλλακτικούς, εννοώ μη θεατρικούς χώρους. Μου άρεσαν πάντα οι μη θεατρικοί χώροι και έχω δουλέψει πάνω σε αυτούς ή τους διαμόρφωσα σε θεατρικούς χώρους. Τώρα είναι ένας αυθεντικός θεατρικός χώρος, το Προσκήνιο, είναι πολύ ζεστός και πολύ λειτουργικός και είπα ότι θα προσπαθήσω και θα προσαρμόσω τις ιδέες μου και αυτό που θα ήθελα να κάνω στο συγκεκριμένο χώρο.

Κλείνοντας, πείτε μας τι θα δει κάποιος στο Φεστιβάλ Βαλίτσας;

Ν.Χ.: Ένα βήμα, μια αφορμή που δίνεται σε θιάσους παλαιότερους ή νεότερους να δείξουνε τη δουλειά τους. Άστεγες ομάδες που δεν έχουν ένα δικό τους θεατρικό χώρο, τους δίνεται η ευκαιρία να δείξουν τη δουλειά τους και κάποιοι από αυτούς μπορούν και να συνεχίσουν για ένα αριθμό παραστάσεων και μετά το φεστιβάλ. Δημιουργείται ένας διάλογος μεταξύ των καλλιτεχνών αλλά και του κοινού. Διότι το κοινό έχει την ευκαιρία μέσα σε ένα μικρό σχετικό διάστημα, μέσα σε είκοσι μέρες που θα πάει το Φεστιβάλ, να δει διαφορετικά πράγματα. Ένα διαφορετικό προβληματισμό και τις αγωνίες και τον τρόπο που προσπαθούν οι άνθρωποι του θεάτρου να παρουσιάσουν τη δουλειά τους. Κάτι που δε μπορεί να συμβεί σε μια άλλη περίπτωση, εδώ έχουμε μαζεμένες 13 παραστάσεις που μπορεί να τις δει όλες ή κάποιες που νομίζει ότι τον ενδιαφέρουν. Έχει μια ποικιλία και αυτή είναι και η πρόθεση μου. Δε με ενδιαφέρει να είναι κάτι μονοδιάστατο, μιας συγκεκριμένης κατεύθυνσης Φεστιβάλ. Αλλά θα ήθελα να έχει κάποια χαρακτηριστικά που να έχουν σχέση με την ποιότητα και τον επαγγελματισμό.

Σας ευχαριστώ πολύ. Σας εύχομαι καλή συνέχεια.

Ν.Χ.: Εγώ σας ευχαριστώ.

• Οι συντελεστές του Βί(αι)ος μιλούν για την παράσταση
• 45Rats