21+1 Γυναίκες που άφησαν το στίγμα τους στο χώρο της τέχνης
Η 8η Μαρτίου έχει καθιερωθεί ως Παγκόσμια Ημέρα της Γυναίκας. Κι αν νομίζετε πως αυτή η μέρα έχει να κάνει με αγάπες κι έρωτες (και λουλούδια, είτε σα δώρο είτε στα μπουζούκια) κάνετε λάθος. Είναι μια μέρα που οι γυναίκες πρέπει να θυμούνται εσαεί, έτσι ώστε να σέβονται τα δικαιώματα τους που αποκτήθηκαν με το χρόνο και με τους αγώνες προγενέστερων γυναικών-αγωνιστριών, από τις "σουφραζέτες" της Μεγάλης Βρετανίας στην αυγή του 20ου αιώνα μέχρι τις εργάτριες στην κλωστοϋφαντουργία και στα ραφτάδικα της Νέας Υόρκης τη δεκαετία του '50.
Με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα της Γυναίκας, θυμόμαστε 22 γυναίκες από το χώρο της τέχνης, που μπορεί να μην άλλαξαν αναγκαστικά τον κόσμο, αλλά σίγουρα άφησαν το προσωπικό τους στίγμα, ενώ πολλές από αυτές επηρέασαν συνειδήσεις, εξύψωσαν το πνεύμα μας και την ανθρωπιά μας, και διήγειραν τη φαντασία μας. Από την Margaret Fuller, τη Harriet Beecher - Stowe, τη Frida Kahlo, τη Simone de Beauvoir, την Edith Piaf, τη Μελίνα Μερκούρη, τη Μαρία Κάλλας, μέχρι την Άννα Φρανκ, την Μartha Ellis Gellhorn, την Patti Smith και την J.K. Rowling.
Mary Wollstonecraft Shelley (1797-1851)
Η Μαίρη Γουόλστονκραφτ Σέλλεϋ (Mary Wollstonecraft Shelley) ήταν Αγγλίδα συγγραφέας και σύζυγος του ρομαντικού ποιητή Πέρσι Σέλλεϋ, γνωστή για το μυθιστόρημά της «Φρανκενστάιν ή ο Σύγχρονος Προμηθέας».
Sarah Margaret Fuller Ossoli (1810-1850)
Η Μάργκαρετ Φούλερ (Sarah Margaret Fuller Ossoli ) ήταν Αμερικανίδα δημοσιογράφος, κριτικός και δικηγόρος, υπέρμαχος των δικαιωμάτων των γυναικών. Το βιβλίο της "Οι γυναίκες στον 19ο αιώνα" (1845) θεωρείται ένα από τα πιο σημαντικά έργα, κατά την πρώτη περίοδο του φεμινιστικού κινήματος. Αγωνίστηκε για την ισότητα μεταξύ των δύο φύλων και για τη μεγαλύτερη ανεξαρτησία των γυναικών έναντι των ανδρών.
Harriet Beecher - Stowe (1811 – 1896)
Η Χάριετ Μπίτσερ Στόου ήταν Αμερικανίδα συγγραφέας και υπέρμαχος της κατάργησης της δουλείας. Το 1850, ο νόμος ο οποίος υποχρέωνε τους πολίτες να καταδίδουν τους σκλάβους που δραπέτευαν την ενέπνευσε για να γράψει την "Καλύβα του Μπαρμπα-Θωμά". Αυτό το έργο δημιούργησε θύελλα αντιδράσεων και είχε άμεση επίπτωση στον Εμφύλιο Πόλεμο. Μεταφράστηκε σε τριάντα πέντε γλώσσες.
Emily Elizabeth Dickinson (1830 – 1886)
Η Έμιλι Ελίζαμπεθ Ντίκινσον (Emily Elizabeth Dickinson) ήταν Αμερικανίδα ποιήτρια. Πέρασε το μεγαλύτερο μέρος της ζωής της μένοντας αποκλεισμένη στο σπίτι των γονιών της στο Άμερστ και ολόκληρη η εργογραφία της παρέμεινε ανέκδοτη και κρυμμένη μέχρι και το θάνατό της. Εξαίρεση αποτέλεσαν μονάχα πέντε ποιήματα, από τα οποία τρία δημοσιεύτηκαν ανώνυμα και ένα εν αγνοία της ίδιας της ποιήτριας. H Ντίκινσον ήταν ιδιαίτερα παραγωγική στον αριθμό των ποιημάτων της, που ξεπερνούν τα 800 και συχνά τα έστελνε μέσω αλληλογραφίας σε φίλους της, ωστόσο δεν αναγνωρίστηκε ευρέως κατά τη διάρκεια της ζωής της. Πέθανε στο Άμερστ το 1886 και ο πρώτος τόμος ποιημάτων της εκδόθηκε μετά θάνατον το 1890 κι ο τελευταίος το 1955.
Isadora Duncan (1877 –1927)
Η Ισιδώρα Ντάνκαν (Isadora Duncan), υπήρξε χορεύτρια και θεωρείται από πολλούς σαν η μητέρα του σύγχρονου χορού. Υπήρξε γνωστή και σαν "ξυπόλητη χορεύτρια". Η χορογραφία της είναι εμπνευσμένη από την αρχαία ελληνική χορογραφία.
Helen Adams Keller (1880 – 1968)
Η Έλεν Άνταμς Κέλλερ ήταν Αμερικανίδα συγγραφέας, λέκτορας και ακτιβίστρια. Σε ηλικία 19 μηνών, οι γονείς της αντιλήφθηκαν ότι ήταν κωφή και τυφλή και την πήγαν στο Ινστιτούτο Τυφλών της Βοστώνης, όπου την ανέλαβε η παιδαγωγός Άννα Σάλιβαν. Η περίπτωσή της διαδόθηκε παγκοσμίως λόγω ενός θεατρικού έργου το οποίο ήταν βασισμένο στην αυτοβιογραφία της, που αναπαριστούσε τις προσπάθειες της Σάλιβαν να αναπτύξει έναν κώδικα επικοινωνίας μαζί της με την παντελή έλλειψη ομιλίας. Τελικά, έμαθε τη νοηματική γλώσσα και το 1888 γύρισε στη Βοστώνη, όπου θεωρήθηκε παιδί θαύμα.
Έμαθε γερμανικά,γαλλικά, ελληνικά και λατινικά, ενώ είχε ιδιαίτερη αγάπη για την ελληνική γλώσσα. Ήταν το πρώτο άτομο με κώφωση και τύφλωση που αποφοίτησε από πανεπιστήμιο το 1914. Συνέχισε τη μελέτη ξένων συγγραφέων και φιλοσόφων, ενώ υπήρξε ιδιαίτερα παραγωγική συγγραφέας. Έκανε ταξίδια στην Ευρώπη, όπου γνωρίστηκε με τον Μπέρναρντ Σω. Στη Σκωτία ανακηρύχτηκε επίτιμη διδάκτορας. Είχε δηλώσει ανοιχτά την αντίθεσή της στον πόλεμο. Επίσης, υπήρξε υπέρμαχος του δικαιώματος της γυναικείας ψήφου, των εργατικών δικαιωμάτων και του σοσιαλισμού, καθώς και άλλων προοδευτικών κινημάτων. Πέθανε το 1968. Κυριότερα έργα της είναι: "Το ημερολόγιο της Έλεν Κέλερ", "Η ιστορία της ζωής μου", "Απαισιοδοξία", "Η θρησκεία μου", "Ειρηνικό βραδινό".
"The only thing worse than being blind is having sight but no vision" (Helen Adams Keller)
Μartha Graham (1894 – 1991)
Η Μάρθα Γκράχαμ ήταν Αμερικανίδα χορεύτρια και χορογράφος. Θεωρείται ως μία από τους πρωτοπόρους του σύγχρονου χορού και ευρέως ως μία από τους μεγαλύτερους καλλιτέχνες του 20ού αιώνα. Η Μάρθα Γκράχαμ είχε ως κύρια επιρροή τον πατέρα της. Ψυχολόγος στο επάγγελμα, με μελέτες στη «γλώσσα» του ανθρώπινου σώματος υποστήριζε πως «Η κίνηση δεν λέει ποτέ ψέματα», μία φράση που θα γινόταν μότο της Αμερικανίδας χορεύτριας και χορογράφου.
"Για μένα, το σώμα λέει ό, τι οι λέξεις δεν μπορούν. [...] Ο χορός είναι η κρυμμένη γλώσσα της ψυχής, του σώματος. Και είναι εν μέρει η γλώσσα που δεν θέλουμε να δείξουμε." (Μartha Graham)
Κατίνα Παξινού (1900 – 1973)
Η Κατίνα Κωνσταντοπούλου - Παξινού ήταν Ελληνίδα ηθοποιός, κυρίως δραματικού ρεπερτορίου, παγκόσμιας φήμης. είχε πολύ πλούσιες εκφραστικές δυνατότητες που της επέτρεπαν να ερμηνεύει όχι με δυσκολία δραματικούς ρόλους κάθε θεατρικού ύφους, από την αρχαία ελληνική τραγωδία μέχρι το "μπρεχτικό" θέατρο. Επίσης η μουσική της καλλιέργεια της επέτρεπε να χρωματίζει τη φωνή της ώστε ν΄ αναδεικνύεται η εκφραστικότητα και η ευαισθησία έντονα καθώς και ο μελωδικός ρυθμός του ποιητικού λόγου. Η Κατίνα Παξινού έγραψε επίσης και μουσική για την τραγωδία «Οιδίπους τύραννος».
Margaret Bourke White (1904 - 1971)
H Margaret Bourke White ήταν Αμερικανίδα φωτογράφος και φωτορεπόρτερ. Ήταν η πρώτη γυναίκα που εξασφάλισε άδεια φωτορεπόρτερ στην Αμερική για την κάλυψη του Β΄ Παγκοσμίου πολέμου και έγινε η πιο γνωστή ξένη φωτορεπόρτερ που μπορούσε να βγάζει φωτογραφίες εντός της Σοβιετικής Ένωσης. Ήταν ακόμη η πρώτη γυναίκα που της επετράπη να πετάει σε αεροπορικές επιχειρήσεις. Επίσης υπήρξε η πρώτη γυναίκα φωτογράφος του περιοδικού Life, στο οποίο φωτογραφία της έγινε και εξώφυλλο. Η Γουάιτ υπήρξε μία από τις πιο σημαντικές φωτορεπόρτερ του 20ου αιώνα και εκτός από τα πεδία των μαχών κατέγραψε κοινωνικές εντάσεις, εμφυλίους πολέμους, ανθρωπιστικές αλλά και φυσικές καταστροφές σε όλο τον κόσμο.
Frida Kahlo(1907-1954)
Η Φρίντα Κάλο (Magdalena del Carmen Frida Kahlo y Calderón), ήταν Μεξικάνα ζωγράφος. Στη ζωγραφική της κυριαρχούν τα έντονα χρώματα. Το στυλ που χρησιμοποιεί φαίνεται επηρεασμένο από τους πολιτισμούς που αναπτύχθηκαν στο Μεξικό αλλά φαίνεται να έχει δεχτεί και επίδραση Ευρωπαϊκών ρευμάτων στα οποία συμπεριλαμβάνονται ο Ρεαλισμός, ο Συμβολισμός και ο Υπερρεαλισμός. Αρκετά έργα της είναι αυτοπροσωπογραφίες, μέσα από τις οποίες εκφράζεται ο προσωπικός πόνος και η σεξουαλικότητά της. Το 1929 η Φρίντα Κάλο παντρεύτηκε το Μεξικάνο τοιχογράφο Ντιέγκο Ριβέρα, με τον οποίο μοιράζονταν τις ίδιες πολιτικές απόψεις. Ο Ντιέγκο Ριβέρα δώρισε το 1957 το "Γαλάζιο Σπίτι" της στο Κογιοακάν (Coyoacán), στην Πόλη του Μεξικού, και λειτουργεί πλέον ως μουσείο.
Simone de Beauvoir (1908 – 1986)
Η Σιμόν ντε Μπoβουάρ (Simone de Beauvoir), γεννημένη ως Simone Lucie-Ernestine-Marie-Bertrand de Beauvoir, ήταν Γαλλίδα συγγραφέας, φιλόσοφος, διανοούμενη, ακτιβίστρια και φεμινίστρια, σύντροφος του σπουδαίου γάλλου υπαρξιστή φιλοσόφου και πολιτικού ακτιβιστή Ζαν Πολ Σαρτρ . Το γνωστότερο έργο της υπήρξε Το Δεύτερο Φύλο, μια φεμινιστική ανάλυση της γυναικείας ύπαρξης και της καταπίεσης των γυναικών. Η Μποβουάρ θεωρήθηκε η μητέρα του (μετά το 1968) φεμινισμού, με φιλοσοφικά γραπτά που συνδέθηκαν, αν και ήταν ανεξάρτητα, με τον Σαρτριανό υπαρξισμό.
Μartha Ellis Gellhorn (1908 - 1998)
H Μάρθα Γκελχορν ήταν Αμερικανίδα μυθιστοριογράφος, συγγραφέας ταξιδιού, και δημοσιογράφος, η οποία θεωρείται σήμερα μία από τις μεγαλύτερες ανταποκρίτριες πολέμου του 20ου αιώνα. Ήταν, επίσης, η τρίτη σύζυγος του αμερικανικού συγγραφέα Ernest Hemingway , από το 1940 έως το 1945. Το Δημοσιογραφικό βραβείο Μάρθα Γκέλχορν πήρε το όνομα του από αυτήν.
Edith Piaf (1915 – 1963)
H Eντίτ Zιοβανά Γκασιόν, όπως ήταν το πραγματικό όνομα της, ήταν Γαλλίδα τραγουδίστρια και ηθοποιός, ίσως η πιο σημαντική παρουσία στη γαλλική σκηνή των βαριετέ. Μεγάλες της επιτυχίες, τα χιλιοτραγουδισμένα και αξεπέραστα στο χρόνο «La vie en rose» και «Non, je ne regrette rien».
Billie Holiday (1915 – 1959)
Η Μπίλι Χόλιντεϊ (Billie Holiday) ήταν διακεκριμένη Αμερικανίδα τραγουδίστρια και τραγουδοποιός της τζαζ. Περισσότερο γνωστή για τις ερμηνείες της σε συνθέσεις άλλων μουσικών και τις φωνητικές ικανότητές της, η ίδια έγραψε περιορισμένο αριθμό τραγουδιών, ορισμένα από τα οποία συγκαταλέγονται στα κλασικά του τζαζ ρεπερτορίου, όπως τα Lady Sings the Blues και God Bless the Child. Χαρακτηρίζεται συχνά ως η επιφανέστερη τραγουδίστρια στην ιστορία της τζαζ, λαμβάνοντας υπόψη και την επίδραση που άσκησε σε μεταγενέστερους καλλιτέχνες. Ερμήνευσε επίσης τραγούδια του μπλουζ ρεπερτορίου. Θεωρείται πως οι εγκάρδιες ερμηνείες της βρίσκονται στον αντίποδα των περισσότερο χαρούμενων αυτοσχεδιασμών της Έλα Φιτζέραλντ.
Ella Fitzgerald (1917 - 1996)
Η Έλλα Φιτζέραλντ (Ella Fitzgerald) ήταν Αμερικανίδα τραγουδίστρια της τζαζ. Στη διάρκεια της σταδιοδρομίας της, που διήρκεσε περίπου έξι δεκαετίες, απέκτησε παγκόσμια φήμη και καταξιώθηκε διεθνώς, ξεχωρίζοντας χάρη στις ιδιαίτερες φωνητικές ικανότητές της. Κέρδισε 14 βραβεία Γκράμι και γνώρισε πολυάριθμες τιμητικές διακρίσεις, μεταξύ των οποίων ξεχωρίζουν οι απονομές του Εθνικού Μεταλλίου Τέχνης (1987) και του Προεδρικού Μεταλλίου της Ελευθερίας (Δεκέμβριος 1992).
Μελίνα Μερκούρη (1920 – 1994)
Η Μελίνα Μερκούρη (Μαρία Αμαλία Μερκούρη) ήταν Ελληνίδα ηθοποιός και πολιτικός. Καταγόταν από φημισμένη οικογένεια πολιτικών. Ηθοποιός βραβευμένη με πλήθος διεθνών βραβείων και παγκόσμιας ακτινοβολίας προσωπικότητα διετέλεσε υπουργός Πολιτισμού τα έτη 1981—89 και 1993—94 σε όλες τις κυβερνήσεις του ΠΑΣΟΚ, θέση η οποία της έδωσε το έναυσμα για να ξεκινήσει εκστρατεία για την επιστροφή των κλεμμένων μαρμάρων της Ακρόπολης από τον Λόρδο Έλγιν, τα οποία βρίσκονται στις προθήκες του Βρετανικού Μουσείου, να δημιουργήσει το θεσμό των δημοτικών περιφερειακών θεάτρων (γνωστά ως ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ.) με σκοπό την πολιτιστική ανάπτυξη της ελληνικής περιφέρειας αλλά και τον θεσμό των πολιτιστικών πρωτευουσών της Ευρώπης, με πρώτη την Αθήνα το 1985.
Μαρία Κάλλας (1923 – 1977)
Ελληνίδα υψίφωνος, η απόλυτη ντίβα στο χώρο του λυρικού θεάτρου. Με τα μοναδικά φωνητικά και υποκριτικά της προσόντα ανανέωσε την όπερα και το ρεπερτόριό της, ιδιαίτερα το ιταλικό «μπελ-κάντο». Αποτελεί σημείο αναφοράς για κάθε τραγουδίστρια της όπερας, που φιλοδοξεί να κερδίσει από τους ειδικούς και το κοινό τον τίτλο της «νέας Κάλλας».
Άννα Φρανκ (1929- 1945)
Νεαρή Γερμανοεβραία, ένα από τα πιο γνωστά και πολυσυζητημένα θύματα του Ολοκαυτώματος. Το ημερολόγιο, που κρατούσε κατά τη δίχρονη παραμονή της οικογένειας της σ' ένα κρησφύγετο στο γερμανοκρατούμενο Άμστερνταμ, είναι ένα από τα πιο πολυμεταφρασμένα και πολυδιαβασμένα βιβλία παγκοσμίως.
Audrey Hepburn (1929 – 1993)
Η Όντρεϊ Χέπμπορν (αγγλ. Audrey Hepburn) ήταν ηθοποιός αγγλικής και ολλανδικής καταγωγής, μια από τις πλέον φημισμένες παγκοσμίως τον 20ό αιώνα. Βραβευμένη με Όσκαρ, Τόνυ, Έμμυ και Γκράμι εμφανίστηκε σε πολυάριθμες παραγωγές του θεάτρου, του κινηματογράφου και σε παραστάσεις του Μπρόντγουεϊ, ενώ παραμένει ένα από τα λιγοστά άτομα που έχουν κερδίσει και τα τέσσερα βραβεία. Το 1989 κατετάγη στην τρίτη θέση της λίστας των μεγαλύτερων γυναικών σταρ όλων των εποχών από το Αμερικανικό Ινστιτούτο Κινηματογράφου. Επίσης αποτέλεσε για πολλά χρόνια σύμβολο της μόδας, καθώς το στιλ της ήταν παροιμιώδους κομψότητας, ενώ αφιέρωσε τα τελευταία χρόνια της ζωής της σε ανθρωπιστικά έργα. Από το 1986 μέχρι και το θάνατό της υπηρέτησε ως Πρέσβειρα Καλής Θελήσεως της UNICEF και τιμήθηκε με το Προεδρικό Μετάλλιο της Ελευθερίας για το έργο της.
Amalia Rodrigues Rebordão (1920 - 1999)
Η Αμάλια Ροντρίγκεζ ήταν τραγουδίστρια και ηθοποιός. Γνωστή ως η Rainha do Fado («Βασίλισσα του Φάδο»), η Rodrigues βοήθησε να διαδώσει το φάδο σε όλο τον κόσμο. Η Αμαλία Ροντρίγκεζ ήταν μια σημαντική πηγή έμπνευσης για άλλους καλλιτέχνες της παραδοσιακής πορτογαλικής μουσικής και συνέβαλε στο να τεθεί το φάδο ως μουσικό είδος στον παγκόσμιο χάρτη της μουσικής.
Patti Smith (1946 - σήμερα)
Η Patti Smith (Patricia Lee "Patti" Smith) είναι Αμερικανίδα τραγουδίστρια, μουσικός και ποιήτρια. Θεωρείται σημαντική επίδραση στη γέννηση του πανκ με το πρώτο της άλμπουμ Horses. Την αποκάλεσαν «νονά του πανκ» [1] καθώς συνδύασε το στυλ της μπητ ποίησης με το garage rock. Οι αναφορές της εισήγαγαν την γαλλική ποίηση του 19ου αιώνα στους αμερικανούς έφηβους, ενώ η τολμηρή γλώσσα της αψήφησε την εποχή της ντίσκο.
J. K. Rowling (1965 – σήμερα)
Η Τζόαν Ρόουλινγκ, γνωστή κυρίως με τα αρχικά J. K. Rowling, είναι η συγγραφέας των περιπετειών του Χάρι Πότερ. Η σειρά αποτελείται από επτά βιβλία, τα οποία εκδόθηκαν από το 1997 μέχρι το 2007, έχουν πουλήσει περισσότερα από 450 εκατομμύρια αντίτυπα παγκοσμίως, έχουν κυκλοφορήσει σε περισσότερες από 200 χώρες, έχουν μεταφραστεί σε 74 γλώσσες και έχουν γίνει κινηματογραφικές ταινίες με τεράστια επιτυχία. Η Τζ. Κ. Ρόουλινγκ έχει τιμηθεί με πολυάριθμα βραβεία, μεταξύ των οποίων το Μετάλλιο του Τάγματος της Βρετανικής Αυτοκρατορίας για την προσφορά της στην παιδική λογοτεχνία, το Prince of Asturias Award for Concord, το Μετάλλιο της Λεγεώνας της Τιμής και το Χανς Κρίστιαν Άντερσεν. Στηρίζει πολλούς φιλανθρωπικούς σκοπούς μέσω του Φιλανθρωπικού Καταπιστεύματος Volant και έχει ιδρύσει τοLumos, ένα ίδρυμα που στόχο έχει να μεταμορφώσει τις ζωές των άπορων και όχι μόνο παιδιών.
Πηγές: wikipedia.org / mixanitouxronou.gr / sansimera.gr
