"Σύντροφοι;" του Άουγκουστ Στρίντμπεργκ
Την Κυριακή 29 Νοεμβρίου είδαμε την Θεατρική Παράσταση «Σύντροφοι;» του Α. Στρίντμπεργκ. Το άπαιχτο μέχρι πρότινος θεατρικό έργο βρήκε την αίγλη του στο Θέατρο «Τόπος Αλλού» στην περιοχή της Κυψέλης. Όπου την μετάφραση, τη δραματουργική επιμέλεια του κειμένου αλλά και την σκηνοθεσία υπογράφει ο Νίκος Καμτσής.
Ο Στρίντμπεργκ έγραψε την πρώτη εκδοχή του θεατρικού αυτού το 1886 με τον τίτλο «Οι επιδρομείς». Το κείμενο όμως δεν εκτιμήθηκε όπως θα έπρεπε, έτσι ο εκδότης του Σουηδού Θεατράνθρωπου αρνήθηκε να το εκδώσει. Έτσι ο Στρίντμπεργκ απευθύνθηκε στο θέατρο όπου και εκείνο αρνήθηκε να το ανεβάσει. Ο θεατρικός συγγραφέας δεν πτοήθηκε όμως και αποφάσισε να κάνει κάποιες αλλαγές στο έργο. Έτσι, ο τίτλος από «Οι επιδρομείς» άλλαξε στον ειρωνικό «Σύντροφοι;», αλλά και το φινάλε άλλαξε δείχνοντας το ζευγάρι συμφιλιωμένο. Αυτό το « τέλος» δεν κρατάει για πολύ μιας και το 1887 αποφασίζει πως το φινάλε του θεατρικού θα έπρεπε να είναι μελαγχολικό και σκληρό. Έτσι και έγινε..
Ο ίδιος ο Σουηδός συγγραφέας δηλώνει το έργο του ως κωμωδία, όπου το θέμα το οποίο πραγματεύεται είναι για ακόμα μια φορά η λυσσαλέα σύγκρουση θηλυκού-αρσενικού, και όπως πάντα χωρίς κάποιον οριστικό «νικητή» καθώς και χωρίς οριστική και αμετάκλητη έκβαση.
Η ιστορία του θεατρικού έχει να κάνει με ένα ερωτευμένο ζευγάρι ζωγράφων. Ο Άξελ Άλμπεργκ (Αγησίλαος Αλεξίου), ήδη καταξιωμένος στον χώρο του, με διακρίσεις και βραβεία και από την άλλη η γυναίκα του Μπέρτα (Ειρήνη Μπαλτά), μια ανερχόμενη ζωγράφος που τώρα δοκιμάζει τις δυνάμεις και το ταλέντο της.
Τα πράγματα όμως παίρνουν άλλη τροπή όταν αναγγέλλεται ο διαγωνισμός της Ανώτερης ακαδημίας τεχνών και γραμμάτων για την ζωγραφική. Τότε η Μπέρτα πείθει τον Άξελ, ο οποίος είχε λάβει μέρος και τα προηγούμενα χρόνια στον διαγωνισμό όπου και κέρδισε το Μεγάλο Βραβείο, να λάβουν και οι δύο μέρος στο διαγωνισμό. Όμως η Μπέρτα προτείνει και κάτι άλλο... να βάλουν την υπογραφή τους ο ένας κάτω από τον πίνακα που φιλοτέχνησε ο άλλος. Στην αρχή ο Άξελ αρνείται όμως η Μπέρτα δεν το βάζει κάτω και χρησιμοποιεί όλα τα μέσα που διαθέτει: λαγνεία, νάζια, τρυφερότητα, δόλους. Οπότε καταφέρνει να «λυγίσει» τον Άξελ και τελικά να δεχτεί την πρότασή της. Γύρω τους βρίσκεται ένας γκροτέσκος χορός προσώπων οι οποίοι όντας φανατισμένοι με την σύγκρουση των δύο φύλων, ρίχνουν όσο γίνεται περισσότερο λάδι στη φωτιά ώστε να δουν τη λύσσα, το μένος και το φανατισμό των «αντιπάλων-συντρόφων».
Όταν φτάσαμε στο Θέατρο «Τόπος Αλλού» η ώρα ήταν ήδη 21:00, αλλά η παράσταση δεν είχε ξεκινήσει ακόμα. Λόγω επίσημης πρεμιέρας, ο κόσμος βρισκόταν ακόμα στο χώρο υποδοχής του θεάτρου, πίνοντας το κρασί τους και συζητώντας για αυτό το έργο. Όταν μας κάλεσαν στη θεατρική σκηνή, εισερχόμενοι στην αίθουσα αντικρίσαμε κάτι πολύ όμορφο και ιδιαίτερο. Οι ηθοποιοί βρίσκονταν ήδη στις θέσεις τους αμίλητοι, ακούνητοι αγέλαστοι πάρα την φασαρία που προκάλεσε το κοινό κατά την είσοδό του.
Φωτογραφία: Μαρίζα Δαμιανού
Οι φωτισμοί από τους Νίκο Καμτσή και Νικολάι Καμίσεβ ήταν εξαιρετικοί, ιδιαιτέρως δραματικοί και σε μετέφεραν σε μια ονειρική κατάσταση. Επίσης εξαιρετική ήταν η προσέγγιση της Μίκα Πανάγου στην σκηνογραφία, που είχε φτιάξει επιβλητικά καθίσματα-σκάλες στα οποία βρίσκονταν οι ηθοποιοί εκτός του Αγησίλαου Αλεξίου (Άξελ) και της Ειρήνης Μπαλτά (Μπέρτα), η οποία δεν είχε πάρει τη θέση της ακόμα στην σκηνή. Στο υπόλοιπο σκηνικό βρισκόταν ένας καθρέφτης και δυο καμβάδες, ένα αρκετά μινιμαλιστικό σκηνικό το οποίο πραγματικά σε μετέφερε στον κόσμο των ζωγράφων. Ένα κόσμο βασανιστικό, μοναχικό και χαοτικό. Τα κουστούμια επίσης της Μίκα Πανάγου προσεγμένα, εντυπωσιακά και αντιπροσωπευτικά της εποχής και των χαρακτήρων του Θεατρικού.
Η Ειρήνη Μπαλτά στον ρόλο της Μπέρτα είχε αρκετές διακυμάνσεις. Η αλήθεια είναι πως περίμενα λίγα περισσότερα από μια ηθοποιό που μας έχει εντυπωσιάσει ουκ ολίγες φορές με τις υποκριτικές της ικανότητες και τον επαγγελματισμό της. Όσον αφορά τον Αγησίλαο Αλεξίου, που υποδύθηκε τον Άξελ, μας άφησε αρκετά ευχαριστημένους. Η ένταση του στην σκηνή κρατιόταν σε υψηλά επίπεδα και χρησιμοποιούσε με ενδιαφέρουσα άποψη το σώμα του για να μας μεταφέρει στο εκάστοτε συναίσθημα που βίωνε σαν ρόλος.
Επιπλέον οι υπόλοιποι ηθοποιοί (Νίκος Καραστέργιος, Μυρσίνη Μορέλλι, Ανδρέας Παπαγιαννάκης, Ασημένια Παπαδοπούλου, Μαρκέλλα Στάμου, Αλεξάνδρα Χαραλαμπίδου) στις ερμηνείες των δεύτερων ρόλων παρέμειναν σε ικανοποιητικά πλαίσια, με τη Μυρσίνη Μορέλλι να μας κεντρίζει το ενδιαφέρον με τις φωνητικές της ικανότητες. Επίσης αυτός που ίσως κατάφερε να εντυπωσιάσει περισσότερο το κοινό και να προσθέσει την κωμική νότα στο συγκεκριμένο θεατρικό ήταν ο Νίκος Καραστέργιος. Και αυτό αποδεικνυόταν περίτρανα στο γέλιο που μας προκαλούσε σε κάθε του ατάκα. Δυναμική ερμηνεία, φοβερή κίνηση, φυσικός και περιεκτικός αποφεύγοντας τους περιττούς θεατρινισμούς.
Φωτογραφία: Μαρίζα Δαμιανού
Δεν μπορώ να πω με βεβαιότητα γιατί η παράσταση δεν κατάφερε να με καλύψει στο σύνολο της, ενώ είχε πολλά θετικά στοιχεία, κι αν ήταν λόγω του υποκριτικού ή του σκηνοθετικού μέρους. Από την άλλη ο σκηνοθέτης Νίκος Καμτσής είχε το θάρρος να ανεβάσει ένα άπαιχτο θεατρικό έργο του Στριντμπέργκ το οποίο ούτε τόσο γνωστό είναι ούτε την ίδια δυναμική με τα υπόλοιπα έχει. Αντιθέτως σήκωσε στις πλάτες του το ρίσκο της αποτυχίας- επιτυχίας υποδεικνύοντας μας πως πρέπει να τολμάμε και να θέτουμε καινοτόμες ιδέες στον χώρο της τέχνης.
Κλείνοντας, η παράσταση μας άφησε σε γενικές γραμμές ικανοποιημένους, αν και πιστεύω ότι χωράει ακόμα κάποια επίπεδα βελτίωσης καθώς έχει τη βάση αλλά και τη δυναμική να γίνει ακόμα καλύτερη. Όλα αυτά ενώ γνωρίζουμε ότι κάθε αρχή και δύσκολη -πόσο μάλλον μια επίσημη πρεμιέρα σε ένα πρώτη φορά ανεβασμένο έργο στην Ελλάδα. Σας προτείνω να πάτε να το δείτε και να σχηματίσετε τις δικές σας απόψεις. Άλλωστε, η πολυμορφία και η πολυφωνία είναι αυτό που κάνει το θέατρο δυνατό και αναλλοίωτο στο πέρασμα του χρόνου.
